Ik heb zelf in een bepaalde periode in mijn leven een slachtofferrol aangenomen. Onbewust. Ik kan me nog goed herinneren toen op mijn tweeëntwintigste mijn leven aardig in puin lag (burn-out, geen werk, geen opleiding, einde relatie, geen vrienden meer, op een slaapkamertje bij mijn ouders), dat ik me regelmatig afvroeg: waarom ik? Ik had het idee dat het leven tegen me was, omdat ik op een jonge leeftijd al best wat had moeten doorstaan, en ik gaf iedereen de schuld van mijn situatie behalve mezelf. Mijn passieve rol, ik vond mezelf een slachtoffer en zielig, zorgde ervoor dat ik geen actie hoefde te ondernemen om mijn leven weer op de rit te krijgen, maar ook zeker dat iedereen met me te doen had en me op verschillende manieren probeerde te ontzien. In deze blog vertel ik je meer over een slachtofferrol en geef ik je tips om dit patroon te doorbreken.
Wat is een slachtofferrol?
Een slachtofferrol of mentaliteit kun je ook wel zien als een bepaalde mindset die ervoor zorgt dat je van mening bent dat de wereld tegen je is en het leven tegen je werkt. Wanneer je een slachtoffer mentaliteit hebt voel je je vaak machteloos en heb je het idee dat je zelf geen invloed hebt op wat er gaande is in je leven. Je bent angstig en boos en als reactie daarop geef je iedereen de schuld van jouw situatie, behalve jezelf. Slachtoffers nemen geen verantwoordelijkheid over hetgeen wat er gebeurt in hun leven.
De redenen voor een slachtoffer houding kunnen heel divers zijn. Sommige patronen die ontstaan gaan terug naar je kindertijd. Het kan ook een diepgewortelde overtuiging zijn dat het leven tegen je is, dat je geen controle hebt over wat er gebeurt. Vaak is het een manier van denken en naar de wereld kijken en heeft het alles te maken met je mindset.
Hoe kom je uit die mindset?
Hieronder wat tips die je op weg kunnen helpen!
Onderzoek je overtuigingen
Heb je de overtuiging dat het leven tegen je is, bijvoorbeeld? Dat jou geen geluk gegund wordt? Dat alles áltijd fout gaat? Heb je ooit een momentje genomen om deze overtuigingen te onderzoeken? Na te denken of ze echt waar zijn, en waar ze vandaan komen? Misschien heb jij deze overtuigingen in je kindertijd opgedaan, en is jouw slachtoffer mindset gewoon een kopie van het gedrag van één van je ouders. Wanneer je je overtuigingen onderzoekt krijg je helderheid en zie je vaak in dat wat je gelooft helemaal niet de waarheid is. Waarom zou je je er dan aan vast blijven houden?
Vorm nieuwe overtuigingen die je daadwerkelijk helpen
* Het leven wil me verder brengen
* Ik heb de controle over mijn leven
* Ik onderneem actie wanneer dat nodig is
* Ik kan deze situatie veranderen
* Ik ben krachtig
* Ik ben… genoeg om dit op te lossen
* Ik ben verantwoordelijk voor wat er gaande is in mijn leven
Bedenk eens wat overtuigingen die je helpen die controle en verantwoordelijkheid terug te nemen.
Neem je verantwoordelijkheid
Vervang die ‘jij’ voor ‘ik’. ‘Jij hebt me boos gemaakt, jij hebt ervoor gezorgd dat ik nu in deze situatie zit, jij maakt me ongelukkig.’ Naar: ‘ik heb mezelf boos gemaakt, ik heb ervoor gezorgd dat ik nu in deze situatie zit, ik maak mezelf ongelukkig.’ Dat komt even hard binnen, ik weet het. Maar het is wat je nodig hebt om te horen. Zodra je vooral het woord ik gaat gebruiken ga je ook daadwerkelijk in oplossingen denken voor de problemen die je ervaart. Het moedigt je aan om in actie te gaan komen.
Verleg je aandacht naar ‘wij’
‘Slachtoffers’ zijn vaak bezig met ik. Ze zien ook vaak alleen hun eigen kleine wereldje en hebben weinig interesse in de ander. Wat helpt om je uit die mindset te krijgen is door je te gaan bekommeren om de mensen om je heen. Oprechte aandacht, zorg, een lief gebaar. Richt je eens op de ander en voel hoe goed dat voelt! Het relativeert en je voelt ook dat je daadwerkelijk controle hebt over waar je je aandacht aan geeft.
Leer goede vragen te stellen
Wat kan ik hiervan leren? Wat wil het leven me duidelijk maken door dit onderwerp telkens weer terug te laten komen? Welke boodschap zit hierin verpakt? Waarom lijkt er even niks te ‘werken’? Welke seintjes mis ik hier? Wat kan ik nu aan deze situatie doen? Welke stap kan ik nu zetten? Goede vragen stellen heeft alles te maken met actief zijn. Kom uit je passieve rol!
Dankbaarheid en omdenken
Probeer om te beginnen de kleine voorvallen om te denken. Dit en dit is even heel vervelend en ik voel me nu…, maar wat is de oplossing voor dit probleem of deze situatie? Hoe kan ik mijn kracht terugnemen? Daag jezelf eens uit om de situatie of het probleem anders te zien of van een andere kant te bekijken. Misschien heb je een slechte dag, gaat er ook nog iets mis op je werk en is daar meteen de overtuiging dat alles bij jou altijd fout gaat en tegenzit. Kun je jezelf aanmoedigen om uit die denkmodus te komen, kun je iets zoeken om dankbaar voor te zijn, kun je een positieve gedachte de ruimte geven?
Foto: Unsplash
dank je wel voor je artikel, ik heb alleen nog erg moeite met het kopje verleg je aandacht naar ‘wij’, ik heb vroeger al mijn aandacht al aan mijn ouders gegeven om maar aandacht/interesse van hun te krijgen, niet dat dat wat geholpen heeft maar ik ben daardoor wel ook deels opgebrand, altijd maar naar de ander gericht te zijn. Dus ik weet niet of deze tip voor iedereen werkt, wat zou voor mij dan wel werken? aandacht aan mezelf geven denk ik dan of niet?
Hi Desiree. Je mag daar moeite mee hebben hoor. De adviezen en tips zijn nooit helemaal passend, we hebben allemaal een andere situatie, het gaat er meer om dat je bij jou gaat kijken wat voor jou zou werken! Ik snap wat je bedoelt met dat je veel moeite hebt gedaan om aandacht aan een ander te geven, toch is dat niet helemaal wat ik bedoel met van IK naar WIJ. Als je van ik naar wij gaat geef je geen aandacht aan iemand om zelf iets te mogen ontvangen. Het is gewoon een liefdevolle daad. Daarnaast helpt het je om uit je ik-modus te komen en de focus ergens anders op te leggen. Want hoewel je misschien vaak bezig bent met een ander heb je als je een slachtofferrol aanneemt wel vaak ik gedachten.