Ik krijg regelmatig berichtjes van moeders die me vragen hoe ze kunnen voorkomen dat hun kind gewond raakt en met trauma te maken krijgt. De waarheid is: je kunt dit niet voorkomen. Je kind zal gewond raken. Omdat je mens bent en niet perfect, omdat je zelf ook gewond bent en die wonden invloed hebben op de opvoeding en dus op je kind, en ook omdat er een hele wereld buiten jullie thuis bestaat die impact op je kind zou kunnen hebben. Natuurlijk heb je met jouw gedrag zeker wel invloed en zijn er enorm veel (kleine) dingen die je (anders) kunt doen die een positieve uitwerking hebben op de opvoeding en ontwikkeling van je kind. In deze blog deel ik er een aantal!
Je kind begeleiden na traumatische ervaringen
Je kunt als ouder niet voorkomen dat je kind trauma (alles wat voor een gevoel van onveiligheid zorgt en blijvende impact heeft kan trauma zijn) ervaart. Wat je wel kunt doen is je kind begeleiden na een traumatische ervaring en het de hulp geven dat het nodig heeft. Allereerst is het daarom zeker helpend om je te gaan inlezen in wat trauma precies inhoudt, welke vormen van trauma er zijn en de verschillende trauma verschijnselen zodat je daar alert op kunt worden. Wanneer er zich iets ingrijpends heeft voorgedaan in het leven van je kind, een onverwachte operatie, een heel stressvolle situatie, een ongeluk(je), het verlies van een opa of oma, een nare ervaring op school, trauma kan van alles zijn, dan is het belangrijk dat je hier met je kind over probeert te praten (dat jij probeert woorden te geven aan de ervaring), dat je hem/haar helpt in het verwerken van bepaalde gevoelens (het is oké om bang, schrikachtig, boos, verdrietig te zijn), dat je alert bent op gedragsverandering van je kind na het trauma en dat je op tijd de hulp inschakelt van een (kinder)therapeut wanneer je het gevoel hebt dat dit te groot is om zelf aan te gaan. Kinderen hebben een compleet andere belevingswereld als volwassenen. Als ouder is het daarom helpend om jezelf regelmatig in de schoenen van je kind te plaatsen en je te bedenken hoe (hulpeloos en onveilig) jij je in bepaalde overweldigende situaties zou voelen als je de leeftijd van je kind had. Er zijn (helaas) zo ontzettend veel kinderen die alleen worden gelaten in hun hevige gevoelens en ervaringen omdat ouders geen kennis over trauma hebben en de impact van bepaalde ervaringen onderschatten. Kinderen die vervolgens als volwassenen een heel scala aan trauma verschijnselen ervaren en bepaalde (gedrags)patronen hebben ontwikkeld, allemaal als gevolg van dat (kleine) trauma in hun kindertijd dat ze niet verwerkt hebben. Hier kun je als ouder dus echt een positieve impact maken!
De talenten en mooie en bijzondere eigenschappen van je kind blijven benoemen
Je kind is een uniek wonder met bijzondere eigenschappen en talenten en heeft jou als ouder nodig om dat te gaan voelen en ervaren. Kinderen hebben wanneer ze jong zijn geen berg eigenwaarde en zelfliefde en zijn ook niet op de hoogte van hun talenten en de eigenschappen die hen speciaal maken. Daarom is het zo belangrijk dat je je kind gaat helpen met het ontdekken van deze talenten en dat je regelmatig benoemt wat er zo speciaal en bijzonder is aan je kind. Probeer je kind wat vaker vanaf een afstandje te observeren (en jezelf ook echt los te maken van je eigen voorkeuren, het hokje waar je je kind wellicht in wilt plaatsen of de dromen die je voor hem/haar hebt) en aandacht te geven aan bijzonder gedrag, aan reacties of opmerkingen, creaties. (Zijn is belangrijker dan doen en presteren!) Probeer specifiek te zijn in je complimentjes (niet: wat doe je dat goed! Of: goed gedaan! Maar bijvoorbeeld: wauw, wat heb je een prachtige tekening gemaakt. Die bloem is goed gelukt! En wat een mooie kleuren heb je uitgekozen! Of: je bent heel opmerkzaam, nieuwsgierig, doortastend, creatief, leergierig, open…) zodat je kind weet dat je hier ook echt over hebt nagedacht.
De gevoelens van je kind serieus nemen en je kind begeleiden in het verwerken ervan
‘Stil maar, je hoeft niet te huilen. Alles is goed. Doe maar rustig. Er is niks aan de hand. Zullen we even een filmpje kijken?’ Het gebeurt regelmatig dat opvoeders de emotionele ervaringen van hun kind niet serieus nemen en proberen het kind af te leiden wanneer het boos, verdrietig of gefrustreerd is. Vaak doen opvoeders dit omdat ze zelf niet in contact staan met hun emoties en voelen behoorlijk oncomfortabel vinden of dat ze het lastig vinden om hun kind te zien lijden. Maar de boodschap die je aan je kind afgeeft door zijn/haar ervaringen niet serieus te nemen en tot afleiding over te gaan zorgt ervoor dat je kind bang wordt voor emoties, gaat denken dat emoties slecht zijn en als gevolg daarvan zich gaat afsluiten voor het voelen. Wanneer je je kind niet begeleidt in deze ervaringen heeft je kind daarbij geen enkel idee wat emoties zijn, hoe je ze verwerkt en dat het veilig is om te voelen. Hoe oncomfortabel jij je ook voelt wanneer je kind tekeer gaat of zich hulpeloos of verdrietig voelt (dit triggert vaak jouw eigen kindertijd wonden): het is zó belangrijk dat je alle ervaringen van je kind serieus neemt. Alle. Ook de ervaringen waarvan je denkt dat ze overdreven zijn of nergens over gaan (bedenk je goed dat de belevingswereld van een klein kind heel anders is dan van een volwassene…). Probeer de emoties van je kind als waardevolle informatie te gaan zien. Je kind kan tot een bepaalde leeftijd meestal niet goed aangeven wat er aan de hand is in woorden en wordt daarom woedend, bang, teleurgesteld. Wat gaat er schuil achter deze reactie? Kun je je kind helpen woorden te geven aan de ervaring? Ik weet dat je had gehoopt dat… en nu ben je teleurgesteld. Ik zie dat je heel boos bent (boosheid duidt op grensoverschrijding) en ik snap het heel goed dat je het niet oké vindt dat… Maak vervolgens ruimte om je kind zijn emoties te laten voelen en verwerken. Laat je kind huilen in je armen en zeg dat het helemaal oké is om dit te voelen. Laat je kind boos zijn en zichzelf uiten zoals het graag wil. Laat je kind teleurstelling of frustratie ervaren zonder dat je je best doet om je kind af te leiden of beter te laten voelen. Neem rustig een momentje om samen te zitten en te laten zijn wat er is. Laat je kind weten dat het veilig is om te voelen. Dat emoties soms heel intens zijn maar dat hij/zij ze aankan. Door aandacht te geven aan wat je kind voelt en er ruimte voor te maken voorkom je dat je kind op latere leeftijd een hele hoop niet verwerkte emoties met zich meedraagt/ongezonde copingstijlen heeft ontwikkeld om met emoties om te gaan.
Je kind volledig accepteren voor wie je kind is
Als ouder heb je vaak een beeld van hoe je hoopt dat je kind wordt en hoe je kind zich als mens ontwikkelt. Bewust en onbewust duw je je kind in een bepaalde richting, geef je aan wat je waardeert in je kind en wat niet, welk gedrag je op prijs stelt en welk gedrag niet, welke dromen en verwachtingen je voor je kind hebt. (Dit gebeurt allemaal vanuit je ego, je wilt graag trots zijn op je kind maar je hebt ook de angst dat je kind wordt afgewezen door de wereld.) Veel ouders hebben het gevoel dat hun kind volledig een product is van hen, een mengeling van DNA, eigenschappen, karakter, voorkeuren, geschiedenis, en proberen het kind vanuit die gedachte in een bepaald hokje te duwen (jij bent net je vader). De waarheid is dat je kind een uniek wezen is met een eigen identiteit en karakter, met eigen verlangens, voorkeuren, dromen, eigenschappen, talenten. En je kind heeft het nodig om zich volledig geaccepteerd te voelen door jou. Wie je kind ook wordt, hoe je kind zich ook ontwikkelt, welk levenspad je kind gaat bewandelen, hoe je kind zich gedraagt, kleedt, doet, de wereld tegemoet gaat. Kinderen voelen het precies wanneer hun opvoeders hen niet accepteren voor wie ze zijn. Ze gaan hierdoor twijfelen aan zichzelf, krijgen een laag zelfbeeld, passen zichzelf aan en zetten een masker op. Je kind volledig kunnen accepteren is daarom een van de grootste geschenk dat je je kind kunt geven. En ja, dat vergt werk van jou als ouder. Want hoe kun je je kind volledig accepteren wanneer je jezelf misschien wel niet helemaal volledig kunt accepteren? Hoe kun je die sterke eigen wil van je dochter aanmoedigen terwijl die eigen wil jou misschien wel onzeker maakt of terwijl je hoopte dat ze wat meer zoals jij is? (Je kind triggert je voortdurend in je zijn!). Probeer wat meer los te laten wie je hoopt dat je kind wordt en probeer in plaats daarvan te gaan ontdekken wie je kind is en wil zijn. Wees nieuwsgierig naar het mooie wonder dat je op de wereld hebt gezet. Jullie relatie wordt er beter door en je geeft je kind een waardevolle basis!
Zo vaak mogelijk je excuses aanbieden (als dit terecht is)
Kinderen betrekken alles wat om hen heen gebeurt op zichzelf en nemen gebeurtenissen vaak persoonlijk. Wanneer jij als ouder niet zo liefdevol reageert of boos wordt op je kind dan bedenkt je kind daar vervolgens een verhaal omheen (ik ben een slecht kind. Ik maak mijn moeder ongelukkig. Ik zal wel iets verkeerd hebben gedaan. Ik had dit niet moeten zeggen. Ik ben vervelend.) Verhalen die vervolgens op de lange termijn kunnen leiden tot bepaalde negatieve overtuigingen en een negatief zelfbeeld. Veel opvoeders denken dat het een teken van zwakte is wanneer ze hun excuses aanbieden aan hun kind en dat ze hierdoor autoriteit verliezen, het tegenovergestelde is waar. Je kind leert door jouw excuses dat je ook gewoon mens bent, fouten maakt, dat je niet altijd de beste versie van jezelf bent. Door zelf het goede voorbeeld te geven leert je kind ook gemakkelijker excuses aan te bieden aan mensen wanneer dat gepast is. En je kind weet dat wat jij ook hebt gedaan of wat er ook is voorgevallen, niks met hem of haar te maken had (en dat is zo’n opluchting!).
Je beseffen dat je met elke opmerking, compliment, actie of gebaar een boodschap afgeeft
Kinderen zijn sponzen. Ze nemen de hele dag door van alles in zich op en doen vervolgens in veel gevallen iets met die informatie. Als ouder heb je daarom echt een voorbeeldrol. Besef je goed dat je met elke opmerking die je maakt, elk compliment dat je geeft, elke actie of gebaar dat je doet een bepaalde boodschap afgeeft waar je kind vervolgens bepaalde conclusies uit trekt en overtuigingen en patronen door ontwikkelt. Een compliment als: ‘Wat ben ik trots op je, een 9 op je rapport voor…!’ gaat in het hoofd van een kind een heel eigen leven leiden. Je kind concludeert dat jij als ouder hoge cijfers belangrijk vindt, dat het complimentjes krijgt en gezien wordt als het goed presteert, en gaat zo wellicht nog harder werken en de focus leggen op hoge prestaties. Wanneer je tegen je kind zegt: ‘Je bent zo lief aan het spelen, mama is zo blij met je/trots op je,’ kan je kind vervolgens concluderen dat je moeder alleen van je houdt/je heel erg waardeert wanneer het niet lastig is, gehoorzaamt en vooral niet te aanwezig is of veel aandacht vraagt. Je kunt je denk ik wel voorstellen dat hier ook weer allerlei overtuigingen patronen uit voort kunnen komen. Zelfbewustzijn is daarom hier ook weer heel belangrijk: doe regelmatig aan zelfreflectie als ouder. Welke boodschappen geef ik af als moeder? Welk gedrag prijs ik? Waar leg ik vaak de nadruk op? Wanneer geef ik liefde en aandacht? Hoe kan mijn kind dit interpreteren en voor zichzelf invullen?
Je kind (echt) zien
Kinderen hebben in de kern maar een paar échte basisbehoeften. Liefde en oprechte aandacht is er daar een van. Je kind heeft 1-op-1 tijd met je nodig. Je kind wil graag met je ‘zijn’ en voelen dat jij dan ook echt aanwezig bent. Je kind wil dat je hem of haar ziet, echt ziet. Heeft knuffels, warmte en lieve woorden nodig. Wanneer kinderen niet in die behoeften worden voorzien zullen ze er vervolgens alles aan gaan doen om die behoeften alsnog vervuld te krijgen. Ze gaan hun gedrag veranderen (welk gedrag prijst mijn moeder altijd? Of ze doen het de andere kant op: ze gaan op een negatieve manier aandacht vragen), hun identiteit aanpassen, focussen op prestaties, alles om maar op te vallen en je aandacht te krijgen. (En het kan zijn dat jij hier als moeder niet toe in staat bent omdat je je kleine zelf ziet in je kind, of omdat je het heel lastig vindt om gewoon te ‘zijn’ vanwege je eigen wonden en verleden.)
Begrijpen dat gedrag altijd vanuit een behoefte komt
Wanneer kinderen niet op een ‘normale manier’ in hun behoeften voorzien worden gaan ze zich anders gedragen in de hoop dat die strategie ze wel helpt hun behoeften te vervullen. Veel opvoeders plakken een label op hun kind (het gedrag van hun kind) en laten het vervolgens daarbij. Kinderen zijn niet ‘onhandelbaar’ of ‘vervelend’ omdat ze het leuk vinden om zich zo te gedragen: ze weten simpelweg geen andere manier om hun gevoelens of behoeften te uiten. Kinderen kunnen wanneer ze nog heel jong zijn, maar ook wanneer ze de woorden niet leren voor hun ervaringen, niet duidelijk maken wat ze willen, voelen of nodig hebben. Dit doen ze daarom veelal met hun gedrag en ook door het uiten van emoties. Het is aan jou als ouder om door dat gedrag heen te kijken en je af te vragen wat ze daarmee willen zeggen. Achter elk gedrag schuilt een behoefte, daar kun je van uitgaan. Probeer je irritatie of frustratie (of andere gevoelens) over het gedrag van je kind aan de kant te zetten en verplaats je vervolgens in de belevingswereld van je kind. Wat is er net gebeurt of voorgevallen waardoor je kind zo reageert? Wat heb jij als ouder misschien bijgedragen aan de situatie? Wat probeert je kind te zeggen/schreeuwen? Waar heeft hij of zij eigenlijk heel erg behoefte aan?
Deze blog vind je denk ik ook wel interessant: mijn 9 tips voor bewust ouderschap.
Foto: Unsplash
Ik krijg regelmatig berichtjes van moeders die me vragen hoe ze kunnen voorkomen dat hun kind gewond raakt en met trauma te maken krijgt. De waarheid is: je kunt dit niet voorkomen. Je kind zal gewond raken. Omdat je mens bent en niet perfect, omdat je zelf ook gewond bent en die wonden invloed hebben op de opvoeding en dus op je kind, en ook omdat er een hele wereld buiten jullie thuis bestaat die impact op je kind zou kunnen hebben. Natuurlijk heb je met jouw gedrag zeker wel invloed en zijn er enorm veel (kleine) dingen die je (anders) kunt doen die een positieve uitwerking hebben op de opvoeding en ontwikkeling van je kind. In deze blog deel ik er een aantal!
Je kind begeleiden na traumatische ervaringen
Je kunt als ouder niet voorkomen dat je kind trauma (alles wat voor een gevoel van onveiligheid zorgt en blijvende impact heeft kan trauma zijn) ervaart. Wat je wel kunt doen is je kind begeleiden na een traumatische ervaring en het de hulp geven dat het nodig heeft. Allereerst is het daarom zeker helpend om je te gaan inlezen in wat trauma precies inhoudt, welke vormen van trauma er zijn en de verschillende trauma verschijnselen zodat je daar alert op kunt worden. Wanneer er zich iets ingrijpends heeft voorgedaan in het leven van je kind, een onverwachte operatie, een heel stressvolle situatie, een ongeluk(je), het verlies van een opa of oma, een nare ervaring op school, trauma kan van alles zijn, dan is het belangrijk dat je hier met je kind over probeert te praten (dat jij probeert woorden te geven aan de ervaring), dat je hem/haar helpt in het verwerken van bepaalde gevoelens (het is oké om bang, schrikachtig, boos, verdrietig te zijn), dat je alert bent op gedragsverandering van je kind na het trauma en dat je op tijd de hulp inschakelt van een (kinder)therapeut wanneer je het gevoel hebt dat dit te groot is om zelf aan te gaan. Kinderen hebben een compleet andere belevingswereld als volwassenen. Als ouder is het daarom helpend om jezelf regelmatig in de schoenen van je kind te plaatsen en je te bedenken hoe (hulpeloos en onveilig) jij je in bepaalde overweldigende situaties zou voelen als je de leeftijd van je kind had. Er zijn (helaas) zo ontzettend veel kinderen die alleen worden gelaten in hun hevige gevoelens en ervaringen omdat ouders geen kennis over trauma hebben en de impact van bepaalde ervaringen onderschatten. Kinderen die vervolgens als volwassenen een heel scala aan trauma verschijnselen ervaren en bepaalde (gedrags)patronen hebben ontwikkeld, allemaal als gevolg van dat (kleine) trauma in hun kindertijd dat ze niet verwerkt hebben. Hier kun je als ouder dus echt een positieve impact maken!
De talenten en mooie en bijzondere eigenschappen van je kind blijven benoemen
Je kind is een uniek wonder met bijzondere eigenschappen en talenten en heeft jou als ouder nodig om dat te gaan voelen en ervaren. Kinderen hebben wanneer ze jong zijn geen berg eigenwaarde en zelfliefde en zijn ook niet op de hoogte van hun talenten en de eigenschappen die hen speciaal maken. Daarom is het zo belangrijk dat je je kind gaat helpen met het ontdekken van deze talenten en dat je regelmatig benoemt wat er zo speciaal en bijzonder is aan je kind. Probeer je kind wat vaker vanaf een afstandje te observeren (en jezelf ook echt los te maken van je eigen voorkeuren, het hokje waar je je kind wellicht in wilt plaatsen of de dromen die je voor hem/haar hebt) en aandacht te geven aan bijzonder gedrag, aan reacties of opmerkingen, creaties. (Zijn is belangrijker dan doen en presteren!) Probeer specifiek te zijn in je complimentjes (niet: wat doe je dat goed! Of: goed gedaan! Maar bijvoorbeeld: wauw, wat heb je een prachtige tekening gemaakt. Die bloem is goed gelukt! En wat een mooie kleuren heb je uitgekozen! Of: je bent heel opmerkzaam, nieuwsgierig, doortastend, creatief, leergierig, open…) zodat je kind weet dat je hier ook echt over hebt nagedacht.
De gevoelens van je kind serieus nemen en je kind begeleiden in het verwerken ervan
‘Stil maar, je hoeft niet te huilen. Alles is goed. Doe maar rustig. Er is niks aan de hand. Zullen we even een filmpje kijken?’ Het gebeurt regelmatig dat opvoeders de emotionele ervaringen van hun kind niet serieus nemen en proberen het kind af te leiden wanneer het boos, verdrietig of gefrustreerd is. Vaak doen opvoeders dit omdat ze zelf niet in contact staan met hun emoties en voelen behoorlijk oncomfortabel vinden of dat ze het lastig vinden om hun kind te zien lijden. Maar de boodschap die je aan je kind afgeeft door zijn/haar ervaringen niet serieus te nemen en tot afleiding over te gaan zorgt ervoor dat je kind bang wordt voor emoties, gaat denken dat emoties slecht zijn en als gevolg daarvan zich gaat afsluiten voor het voelen. Wanneer je je kind niet begeleidt in deze ervaringen heeft je kind daarbij geen enkel idee wat emoties zijn, hoe je ze verwerkt en dat het veilig is om te voelen. Hoe oncomfortabel jij je ook voelt wanneer je kind tekeer gaat of zich hulpeloos of verdrietig voelt (dit triggert vaak jouw eigen kindertijd wonden): het is zó belangrijk dat je alle ervaringen van je kind serieus neemt. Alle. Ook de ervaringen waarvan je denkt dat ze overdreven zijn of nergens over gaan (bedenk je goed dat de belevingswereld van een klein kind heel anders is dan van een volwassene…). Probeer de emoties van je kind als waardevolle informatie te gaan zien. Je kind kan tot een bepaalde leeftijd meestal niet goed aangeven wat er aan de hand is in woorden en wordt daarom woedend, bang, teleurgesteld. Wat gaat er schuil achter deze reactie? Kun je je kind helpen woorden te geven aan de ervaring? Ik weet dat je had gehoopt dat… en nu ben je teleurgesteld. Ik zie dat je heel boos bent (boosheid duidt op grensoverschrijding) en ik snap het heel goed dat je het niet oké vindt dat… Maak vervolgens ruimte om je kind zijn emoties te laten voelen en verwerken. Laat je kind huilen in je armen en zeg dat het helemaal oké is om dit te voelen. Laat je kind boos zijn en zichzelf uiten zoals het graag wil. Laat je kind teleurstelling of frustratie ervaren zonder dat je je best doet om je kind af te leiden of beter te laten voelen. Neem rustig een momentje om samen te zitten en te laten zijn wat er is. Laat je kind weten dat het veilig is om te voelen. Dat emoties soms heel intens zijn maar dat hij/zij ze aankan. Door aandacht te geven aan wat je kind voelt en er ruimte voor te maken voorkom je dat je kind op latere leeftijd een hele hoop niet verwerkte emoties met zich meedraagt/ongezonde copingstijlen heeft ontwikkeld om met emoties om te gaan.
Je kind volledig accepteren voor wie je kind is
Als ouder heb je vaak een beeld van hoe je hoopt dat je kind wordt en hoe je kind zich als mens ontwikkelt. Bewust en onbewust duw je je kind in een bepaalde richting, geef je aan wat je waardeert in je kind en wat niet, welk gedrag je op prijs stelt en welk gedrag niet, welke dromen en verwachtingen je voor je kind hebt. (Dit gebeurt allemaal vanuit je ego, je wilt graag trots zijn op je kind maar je hebt ook de angst dat je kind wordt afgewezen door de wereld.) Veel ouders hebben het gevoel dat hun kind volledig een product is van hen, een mengeling van DNA, eigenschappen, karakter, voorkeuren, geschiedenis, en proberen het kind vanuit die gedachte in een bepaald hokje te duwen (jij bent net je vader). De waarheid is dat je kind een uniek wezen is met een eigen identiteit en karakter, met eigen verlangens, voorkeuren, dromen, eigenschappen, talenten. En je kind heeft het nodig om zich volledig geaccepteerd te voelen door jou. Wie je kind ook wordt, hoe je kind zich ook ontwikkelt, welk levenspad je kind gaat bewandelen, hoe je kind zich gedraagt, kleedt, doet, de wereld tegemoet gaat. Kinderen voelen het precies wanneer hun opvoeders hen niet accepteren voor wie ze zijn. Ze gaan hierdoor twijfelen aan zichzelf, krijgen een laag zelfbeeld, passen zichzelf aan en zetten een masker op. Je kind volledig kunnen accepteren is daarom een van de grootste geschenk dat je je kind kunt geven. En ja, dat vergt werk van jou als ouder. Want hoe kun je je kind volledig accepteren wanneer je jezelf misschien wel niet helemaal volledig kunt accepteren? Hoe kun je die sterke eigen wil van je dochter aanmoedigen terwijl die eigen wil jou misschien wel onzeker maakt of terwijl je hoopte dat ze wat meer zoals jij is? (Je kind triggert je voortdurend in je zijn!). Probeer wat meer los te laten wie je hoopt dat je kind wordt en probeer in plaats daarvan te gaan ontdekken wie je kind is en wil zijn. Wees nieuwsgierig naar het mooie wonder dat je op de wereld hebt gezet. Jullie relatie wordt er beter door en je geeft je kind een waardevolle basis!
Zo vaak mogelijk je excuses aanbieden (als dit terecht is)
Kinderen betrekken alles wat om hen heen gebeurt op zichzelf en nemen gebeurtenissen vaak persoonlijk. Wanneer jij als ouder niet zo liefdevol reageert of boos wordt op je kind dan bedenkt je kind daar vervolgens een verhaal omheen (ik ben een slecht kind. Ik maak mijn moeder ongelukkig. Ik zal wel iets verkeerd hebben gedaan. Ik had dit niet moeten zeggen. Ik ben vervelend.) Verhalen die vervolgens op de lange termijn kunnen leiden tot bepaalde negatieve overtuigingen en een negatief zelfbeeld. Veel opvoeders denken dat het een teken van zwakte is wanneer ze hun excuses aanbieden aan hun kind en dat ze hierdoor autoriteit verliezen, het tegenovergestelde is waar. Je kind leert door jouw excuses dat je ook gewoon mens bent, fouten maakt, dat je niet altijd de beste versie van jezelf bent. Door zelf het goede voorbeeld te geven leert je kind ook gemakkelijker excuses aan te bieden aan mensen wanneer dat gepast is. En je kind weet dat wat jij ook hebt gedaan of wat er ook is voorgevallen, niks met hem of haar te maken had (en dat is zo’n opluchting!).
Je beseffen dat je met elke opmerking, compliment, actie of gebaar een boodschap afgeeft
Kinderen zijn sponzen. Ze nemen de hele dag door van alles in zich op en doen vervolgens in veel gevallen iets met die informatie. Als ouder heb je daarom echt een voorbeeldrol. Besef je goed dat je met elke opmerking die je maakt, elk compliment dat je geeft, elke actie of gebaar dat je doet een bepaalde boodschap afgeeft waar je kind vervolgens bepaalde conclusies uit trekt en overtuigingen en patronen door ontwikkelt. Een compliment als: ‘Wat ben ik trots op je, een 9 op je rapport voor…!’ gaat in het hoofd van een kind een heel eigen leven leiden. Je kind concludeert dat jij als ouder hoge cijfers belangrijk vindt, dat het complimentjes krijgt en gezien wordt als het goed presteert, en gaat zo wellicht nog harder werken en de focus leggen op hoge prestaties. Wanneer je tegen je kind zegt: ‘Je bent zo lief aan het spelen, mama is zo blij met je/trots op je,’ kan je kind vervolgens concluderen dat je moeder alleen van je houdt/je heel erg waardeert wanneer het niet lastig is, gehoorzaamt en vooral niet te aanwezig is of veel aandacht vraagt. Je kunt je denk ik wel voorstellen dat hier ook weer allerlei overtuigingen patronen uit voort kunnen komen. Zelfbewustzijn is daarom hier ook weer heel belangrijk: doe regelmatig aan zelfreflectie als ouder. Welke boodschappen geef ik af als moeder? Welk gedrag prijs ik? Waar leg ik vaak de nadruk op? Wanneer geef ik liefde en aandacht? Hoe kan mijn kind dit interpreteren en voor zichzelf invullen?
Je kind (echt) zien
Kinderen hebben in de kern maar een paar échte basisbehoeften. Liefde en oprechte aandacht is er daar een van. Je kind heeft 1-op-1 tijd met je nodig. Je kind wil graag met je ‘zijn’ en voelen dat jij dan ook echt aanwezig bent. Je kind wil dat je hem of haar ziet, echt ziet. Heeft knuffels, warmte en lieve woorden nodig. Wanneer kinderen niet in die behoeften worden voorzien zullen ze er vervolgens alles aan gaan doen om die behoeften alsnog vervuld te krijgen. Ze gaan hun gedrag veranderen (welk gedrag prijst mijn moeder altijd? Of ze doen het de andere kant op: ze gaan op een negatieve manier aandacht vragen), hun identiteit aanpassen, focussen op prestaties, alles om maar op te vallen en je aandacht te krijgen. (En het kan zijn dat jij hier als moeder niet toe in staat bent omdat je je kleine zelf ziet in je kind, of omdat je het heel lastig vindt om gewoon te ‘zijn’ vanwege je eigen wonden en verleden.)
Begrijpen dat gedrag altijd vanuit een behoefte komt
Wanneer kinderen niet op een ‘normale manier’ in hun behoeften voorzien worden gaan ze zich anders gedragen in de hoop dat die strategie ze wel helpt hun behoeften te vervullen. Veel opvoeders plakken een label op hun kind (het gedrag van hun kind) en laten het vervolgens daarbij. Kinderen zijn niet ‘onhandelbaar’ of ‘vervelend’ omdat ze het leuk vinden om zich zo te gedragen: ze weten simpelweg geen andere manier om hun gevoelens of behoeften te uiten. Kinderen kunnen wanneer ze nog heel jong zijn, maar ook wanneer ze de woorden niet leren voor hun ervaringen, niet duidelijk maken wat ze willen, voelen of nodig hebben. Dit doen ze daarom veelal met hun gedrag en ook door het uiten van emoties. Het is aan jou als ouder om door dat gedrag heen te kijken en je af te vragen wat ze daarmee willen zeggen. Achter elk gedrag schuilt een behoefte, daar kun je van uitgaan. Probeer je irritatie of frustratie (of andere gevoelens) over het gedrag van je kind aan de kant te zetten en verplaats je vervolgens in de belevingswereld van je kind. Wat is er net gebeurt of voorgevallen waardoor je kind zo reageert? Wat heb jij als ouder misschien bijgedragen aan de situatie? Wat probeert je kind te zeggen/schreeuwen? Waar heeft hij of zij eigenlijk heel erg behoefte aan?
Deze blog vind je denk ik ook wel interessant: mijn 9 tips voor bewust ouderschap.
Foto: Unsplash
+ show Comments
- Hide Comments
add a comment